‪#‎OromoProtests‬ HUBACHIISA: Baatii afran ummannii keenya qabsoo finiinsaa jiru kana qalbii ummataa facaasuuf yaaliin garagaraa godhamaa turuun ni yaadatama.

Yeroo ummanni keenya humnoota isa diiguu fedhan qaanessee tokkummaa ajaa’ibaatiin diinarratti duulee jiru kanaatti; yeroo diinni sochii ummataatin baarage ilmaan Oromoo golee Oromiyaa cufatti fixaa jirutti, alaabaan ijoo dubbii taate wal nama falmisiisuun qaanyiidha. Dhimma kanarratti ergaa laman qaba.

Yeroo ammaa kana keessatti alaabaa haarayaan gadi bayanii ummata keenya atakaaroo akkanaa keessa galchuun yookin gowwummaa takkaahuu gantummaa irraa madda. Gowummaa hoggaa jennu; kaka’uumsa ummataa kanatti fayyadamnee murna siyaasaa tokko dhaadheffanna ilalaacha jedhuun warra deemu. Kun gowwummaa tarsiimoo siyaasaa ( strategic naivety) hamaadha. Yeroo ammaa kanatti ummanni Oromoo waan Oromummaafi tokkummaa lalisaa malee dubbii murnaa dhagayuu hin fedhu. Murni tokko hamma fedhes sagantaan isaa osoo nama hawwattee yeroo Oromoon jumlaan dhumaa jiruufi tokkummaan falmataa jiru kana keessatti ajandaafi asxaa murnaa dhaadhessuu wallaala tarsiifmoo hamaa agarsiisa. Waan gabayaan bittu magaalaa geessan.

Gara biraatiin warri beekaa qalbii Oromoo adda facaasuuf waan akkanaa godhaa jiru ammoo ergama diinaatiin qabsoo gufachiisuuf akka wixxifataa jiraniitti laalamuu qabu. Akeekni isaanii waldorgommii murnaa uumuun miira naannummaafi gosummaatin ummata wal afaan kaayuudha. Tarsiimoon kun amma duras dalageefi jira, ammas ni milkooyna jedhanii yaalaa jiran. Beekaa diinaafi silmiin bakkuma laaffatu laaltee ciniintii. Kan dogongoraan waan kanatti jiru akka nurraa dhaabu diiga ilmaan Oromoo diinni jigsee har’as hin qooriniin itti waywaanna. Kan ergama diinaa qabatee dubbii kana owwiisee itti fufuu barbaadu humnaa barbaachisaa ta’e hundaan dura dhaabbanna.

Namoonni gochaa alaabaa haarayaan as bayuu kana dura dhaabbachuun atakaaroo seenanis kara lamaan laalamu. Irra jireessi jaalala alaabaa qabsoo bilisummaa Oromootifi qabaniifi aariin warra yeroo kana qalbii namaa facaasuuf yaalu irraa qabaniin dutan. Warri gariin ammoo kanuma diinni ergee dhimma kana fuudhanii Oromoo adda qooduudhaaf socho’an akka ta’e shakkuun barbaachisaadha. Diinni kales taatu murnoota Oromoo gamaa gamana jiran keessa lixee ibidda shiduun beekama. Warri jaalalaafi aariin kaka’eef, dubbii kana oowwisuun fedhii warreen haraaraa murnaatin maraateefi ergamtoota diinaa guutuu akka ta’ee beektanii of qabbaneessuu akka qabdan gorsina. Dubbataa salphisuun jalaa caldhisuudha. Warra ergama diinaatin hiree kanatti fayyadamee qabsootti gufuu ta’uu fedhu mala isaanin malu itti baafna. Hin milkaayan, ni hoongayan malee.

Wanni hubatamuu qabu, qabsoo bilisummaa Oromoo keessatti barri ibsa ejjannoo, maqaa dhaabaatifi alaabaan itti waldorgoman dabree jira. Har’a murni ummata Oromoo biratti fudhatama argachuu barbaadu alaabaa tuuluun osoo hin taane hojii qabatamaan as bahuu danda’uu qaba. Warri hojii nuffee ykn wallaalee maqaa, asxaafi sagantaa dhaabaa akka jijjiruun ummata keenya gooluu barbaadu hin milkaayu. Daranuu jibbamuudhaan ummata keessaa bahuudhaaf deema. Maallaqa chaaynaa irraa alaabaa dila kana ittiin guuran osoo joollee rasaasa diinaatin dhayamtee qoricha malee raammayaa jirtu saniif erganii rabbiifi Oromoo birattis galata argatan. Alaabaa dila kana baadhatanii atakaaroo uumuuf hiriiraafi walgahitti bayurra dhaadannoolee ciccimoo barreeffatanii osoo amba agarsiisanii qabsoo tanaaf bu’aa diplomaasii qaba

Dhumarratti kan ummanni keenyaafi addunyaanis Oromoo ittiin beekan alaabaa lamatu jiran. Alaabaa Gadaa Oromoo tifi tan Qabsoo Bilisummaa Oromoo. Kunis waan har’a ta’eemiti. Alaabaan Gadaa Oromoo,halluu ummannii keenya waggoota kumaatamaaf akka mallattoo sirna siyaasaa, hawaasafi diinaggee isaatti itti fayyadamaa tureedha. Alaabaan tun kan biyya Oromiyaati fuulduraa jaaruuf deemnutiisi. Alaabaa tana halluu wal jala dabarsuunis taate asxaa garagaraa itti dabaluun kan murnaa gochuuf yaaluun hin ta’u. Ummata birattis fudhatama hin qabu. Osoo ta’ee OPDOtu mikaaya ture. Alaabaan Qabsoo Bilisummaa Oromootis tan gaafa dura qabsoon eegaltu, waggoota shantamaan dura, qabsoo’onni tolfataniidha. Alaabaan tun seeraan jaaramuu ABOtu ni dursiti. Achirraa kaasee hamma har’aatti qabsaa’ota qaqqaalii kumaatamatu alabaa tana jalatti wareegame. Qabsoma ji’oota afran dabran kanaatuu osoo fudhannee, osoo nutuu yeroon hin geenye jennuun, barrattoonnifi qonnaan bultoonni, harkaan tolfatanii, qabatanii diina dura itti dhaabbatan, akkuma qabataniin hedduun wareegaman, warri irraa hafe geerare reeffa isaanii ittin maree awwaalate. Sooduu wareegamtoota alaabaa tanaan faayee seenaadhaaf dabrse. Tun alaabaa murna tokkooti miti. Kan qabsa’ota bilisummaa saba Oromootitti amanan maraati. Tun alaabaa murni tokkoo waan biraatin gadi bahee busheessu miti. Kan mi’aan isii dhiiga goototaatin mirkaneeffame malee. Adaabbatti, Baddannootti, Beegiitti, Baabichatti, Bulee Horaafi Ammayyatti ilmaan Oromoo alaabaa tana olkaasanii yoo diina dura dhaabbatani kufan, murna tokkoo jaalatanii ykn ittiin ajamanamii miti. Oromummaafi Oromiyaadhaaf jecha malee.

Kana hoggaa jennu murnoonni siyaasaa asxaa mataa isaanii hin qabaatinii miti. Qabaadhaa. Har’aaf hojii jaaramaya keessatif walgahiilee murna keessanii irratti fayyadamaa. Yeroo waltajjii ummata Oromoo bal’aaa dhuftan ammoo ummata fakkaadhaa. Waan ummata hin fakkaanneen as bayuun ummatuma keessaa isin fageessa. Boru erga Oromiyaan bilisa baatee ummanni keenya mirga filee filatamuu goonfatee booda as baafadhaa imaammata keessan waliin dhaadhessaa ummataan filatamaatii Oromiyaa bulchaa. Hamma achi geenyutti waaqa Oromootiiniifi lafee-dhiiga obboleeyyaan keenyaatiin isin qabnee nurraa taa’aa jenna.