Categories: Yaada

‪#‎OromoProtests‬ Haasayni Abbaa Duulaa, Dhugaa Oromootiif ragaa kan bahe ta’us gahaa miti

 

Haasaan Abbaa Duulaa Gammadaa miseensota paarlaamaa Itoophiyaa kanneen Oromiyaa bakka bu’an waliin godhan gama lamaan laalama. Gara tokkoon dhugaa Oromoo dhaabni isaanitifi mootumummaa Wayyaanee umrii guutuu awwaaluuf hojjachaa ture as baasani dubbachuun ‘haqxi afaan qaban funyaaninxiixxi’ kan mirkaneessuudha. Oromoo lafti isaa bahaa dhihaa, kaabaa kibbaan saamamaa akka jiru, ilmaan Oromoo baratan akkuma jiruun hoji dhablummaan dararamaa akka jiranifi dhugaa biroo hedduu dubbatee jira. Dhugaan kun saba keenyarraa takkaa dhokatee hin beeku. Qondaalonni mootummaa badii kanaaf sababa tahan ragaa yoo bahan arguun garuu bu’aa injifannoo qabsoo bilisummaa Oromooti.Gama birootin haasaya tarkaanfii qabatamaa ta’een dabaalame waan hin ta’iniif amanamummaanifi faaydaan qabsoof qabu xiqqaadha.

Abbaan Duulaa waan kana maalif dubbate? Dhugaa jiru isumatu beeka. Garuu tilmaama gargaraa kennuun ni danda’ama.

– Dhugaa kana yoo dubbanne, ummanni amma mootummaanuu dhugaa naaf baye kanaafuu furmaatas isaanumatu naaf laata jedhee qabsorraa manatti akka galuuf

– Tarii ammoo dhaabni isaanii dhugaa akkanaa amanee fudhachuu yoo eegale of jijjiiree amanamummaa ummataa argatinaa laata abdii jedhuun miseensonni paarlaamaa yoo ummatatti dhaqani dhugaa haaluu osoo hin taane amanuun ummata akka araarfataniif
a
– Yookin ammoo haasawa ilaalcha Wayyaanee faalleessu kana miseensoa OPDO ittiin gorsuun akkasumas ammoo yaada kana ummataan gahuun sirna sanirraan dhiibbaa keessaa ( internal pressure) uumuun jijjiirama barbaachisaa akka fidan dirquuf yaadee mala. Yaadadhaa, dubbii ejjannoo mootummaa faalleessu erga dubbachuu eegalee bubbulee jira ( ibsa ilaalcha Abbaa Xaayyee faalleessu raadiyoo namitti saniitirratti dubbachuu isaa ni yaadatama). Ejjannoo faallaa calaqqisuun isaa qondaalonni Wayyaanee dhiibamanii afaaninis taatu dhugaa Oromootif harka akka kennan godhaa jiraachuu mallattooleen agarsiisan jiran. ( Haasaya Haylmaram laalaa)

– Yooki ammoo sirni tun faca’aa jiraachuu isii waan hubateef gara ummataa goruun seenaa isaa garagalgalaas taatu tolfachuuf yaadee ta’a.

Sababni isaa waan fedhes ta’u onnatee dhugaa Oromoo hamma tokko ragaa bahuun waan gariidha. Ammoo gahaa miti. Akkuma innuu irra deddeebi’ee jedhe, sadarkaan dammaqiinsa ilmaan Oromoo yeroo ammatti kan arrabaan sossoban bira dabree jira. Keessattuu yeroo ummanni keenya golee cufaa bifa qindaayeefi tokkummaa qabuun falmachaa jiru, yeroo diinni lammiilee keenya guyya guyyaan fixaa jiru kana keessatti arrabaan dhugaa bahuun dhugaa san hin galchu. Dhugaa Oromoo har’a mukaa citaa, habashaafi faranjiinuu ragaa bahaafi jiru. Dhugaa Oromoo galchuuf arraba mi’aawaa osoo hin taane tarkaanfii qabatamaa barbaachisa. Abbaan Duulaafi waahillan isaa dhugaa Oromo qabatamaan galchuu yoo fedhan:

1) Ifaan ifatti lolli Oromoo irratti banameefi ajjeechaan akka dhaabbatu, waraanni federaalaa manneen barnootaa, gandoota baadiyyaafi buufataalee fayyaa dhuunfatee jiru akka bahu dubbachuu qabu
2) Lafaafi qabeenyi uumamaa waaqni Oromoo badhaase saamuun akka dhaabbatu, kan saamames akka deebi’u gochuuf ifaan ifatti falmachuu qaban
3) Hoggannoonni fi ilmaan Oromoo sababa mirga isaanii karaa nagayaatin gaafataniif hidhaman hiiksisuu qabu. Haasaya Abbaan Duulaa godheefi ejjannoo Obbo Baqqalaa Garbaa jidduu garaagarummaan takka hin jirtu. Maarree wanti Baqqalaafi jaallan isaa hidhaa jiraniif maali?
4) Yeroo amma kanatti waraana Agaazii maskuun haa ta’uu harka isaanitiin ummata keenya fixaafi hidhaan hiraarsaa kan jiru kaabinee OPDO sadarkaa gandaafi aanaarra jiraaniidha. Abbaan Duulaatifi waahillan isaa yoo dhuguma Oromoof quuqamuu eegalan warra isaanii gadii kana ummatarraa dhaabuu wanti isaan dhibu hin jiru. Osoo miseensonni OPDO ummata keenya ficcisisaaf hiraarsaa jiranii dhugaa Oromoo arrabaan dhaadheessuun madaa jirturratti soogiddaa firfirsuudha.

Akkuma yeroo adda addaatti jedhame ummanni Oromoo namni tokko miseensa ykn qondaala OPDO ta’uu qofaaf haaloo cittuu itti hin qabatu. Gaafa angorra ture taaytaa saniin toltuufi hamtuu maal hojjate kan jedhuun madaala malee. Namoonni akka Abbaa Duulaa badii amma duraatirraa of baranii sirnichuma san keessatti dhugaa Oromootif ragaa bahuu eegaluun ummataan walitti fayyuuf tarkaanfii duraati. Garuu gahaa miti. Saamicha, ajjeechaafi hiraarsa saba keenyarra gahu tarkaanfii qabatamaadhaan hambisuuf carraafi aangoo barbaachisaa ni qaban. Akkuma onnatanii dubbatan kana kutatanii tarkaanfii fudhatanii laata? Fardis raasaanis kunoo!

bilisummaa

Recent Posts

Koree raawwachiiftuu ajeechaaf Oromiyatti ramadamte

Koreen dhoksaan ajjeestuu maqaa nageenyaatiin MNO keessatti Mummicha Ministeeraatiin hundaa'ee fi Obbo Shimallis Abdiisaatiin kan…

9 months ago

Iccitii hidhamuu Obboo Battee Urgeessaa

Haabtaamuu Tasfaayetiin: Tibba darbe kana mariin Paartilee siyaasa Oromoo jedhu kan kanaan dura bara cee’uumsaa…

9 months ago

Godina Baalee: galgala ar’aa magaalaan Roobee balaa ibiddaatiin qabeenyi hawaasa bal’aa hedduun barbadaawe.

Galgala sa’aatii 2:00 (8:00) irratti balaan kun naannoo Buufata durii (Aroge-Mannahaaraa) jedhamu,Masjidannuur cinatti suuqii fi…

9 months ago

Gadaan gujii abbaa gadaa 75ffaa argate

Ofii Abbootii Gadaa 74 baallii waliif dabarsaa asiin geessisan beektu? Haala duudhaa isaa eeggateen waggoota…

9 months ago

Oromiyaan ganna shan guutuu waraanan hunkuramaa jiraatuu namuu ni hubata

Ijoollee Wareegamtootaaf Jecha ...  Nagaa Bara ammaa silaa martuu bakka maratti muldhata. Oromiyaan ganna shan…

11 months ago

Abiy Ahmed’s erecting Memorial Statues for genocidists of the Oromo for Menelik II and Haile Selassie

December 10, 2023 Leenjiso Horo    This article addresses the issue of the Oromo failure to…

11 months ago