Biyya kan dabrerraa itti hin baratamne /
ካለፈው መማር የማይቻልበት አገር
Berhanu Hundee / ብርሃኑ ሁንዴ
Mangistuu Hayilamaaram biyyattii tana dhiisee hanga deemutti humna bilisa baasotaa tuffachaa turee; boodarra garuu dhugaan lafarra jiru ittimul’annaan miila koo na baasi jedhee bade.
- Bilisa Baastota Eertiraa bitamtoota warra Arabaa
- Bilisa Baastota Tigraay wanbadoota
- Bilisa Baastota Oromoo gantoota fi kkf
jedhee tuffachaa fi arrabsaa, booddeen isaa baqattummaa ta’ee hafe. Mootummaan Hayila Sillaasee isa dura tures bilisa baastota fi qabsaa’ota “SHIFTOOTA” jedhee tuffachaa akka ture ni yaadatama.
Karaa nagaatiin mariidhaan rakkoolee jiraniif furmaata barbaaduuf hojjechuu dhiisee; akka falaatti humnatti fayyadamun Mootummaa Mangistuu wanti innii argamsiise yoo jiraate, Eertiraan Itoophiyaarraa cituu fi dararama Wayyaaneen waggoota 27 uummatarraan gahaa turtee dha. Wayyaaneenis dabaree ishii eeggattee, boodarra sochii uummata Oromootiin gara Maqaleetti gaggeeffamte.
Kan nama gaddisiisu, Mootummootni Itoophiyaa dhufaa dabran hunduu seenaa dabrerraa barachuu dadhabuu isaanii ti. Kan sochii uummata Oromoo fi qabsoo hadhooftuu Qeerroo Oromootiin aangootti dhufe Mootummaan Abiyyi Ahimadis kan dabrerraa waan barate hin fakkaatu.
Seenaan irra deebi’ama akkuma jedhamu, kunoo Mootummaa amma jiru kana jalattis miseensota WBOtiin “Shiftaa Shanee” jechuun waan calqabame fakkaata. Kan nama dinqu, ABOn Shanee jedhamee yaamamu, hogganni isaa ani hidhataa bosona keessaa hin qabu jedhee ibsee osoo jiruu, Shanee wanti jedhamu kun ammas akka maqa-ibsituutti (maq-mul’istuutti) ittifayyadamuun namaaf hin galu.
Waanuma ta’eefuu, rakkoolee karaa nagaatiin furuu dhiisanii humna qawweetti fayyadamuun furmaata xumuraa akka hin fidne hubachuun baay’ee barbaachisaa dha. Yoo kun ta’uu baate, kisaaraan booddee kan eenyuu akka ta’u hubachuun nama hin rakkisu.
===================================================================
መንግስቱ ኃ/ማሪያም አገሪቷን ለቆ እስከወጣበት ጊዜ ድረስ የነፃነት ታጋዮችን ጉልበትና ኃይል ሲንቅ ቆይቶ፣ መጨረሻ ላይ ግን መሬት ላይ ያለው እውነታ ሲታየው እግሬ አውጣኝ ብሎ ፈረጠጠ።
- የኤርትራ ነፃ አውጪ ታጋዮችን የአረብ ቅጥረኞች፤
- የትግራይ ነፃ አውጪ ታጋዮችን ወንበዴዎች፤
- የኦሮሞ ነፃ አውጪ ታጋዮችን ከሃዲዎች ወዘተ
እያላ ስያንቋሽሽና ሲሳደብ መጨረሻው ስደት ሆኖ ቀረ። ከሱ በፊት የነበረው የኃ/ስላሴ መንግስትም የነፃነት ታጋዮችን ሽፍታዎች አያለ ስያንቋሽሽ እንደነበረ የሚታወስ ነው።
በሰላማዊ መንገድና ድርድር ችገሮችን በጋራ ለመፍታት ከመስራት ይልቅ ኃይልን እንደ ብቸኛ መሳሪያ ሲጠቀም የቆየ የመንግስቱ አገዛዝ ያተረፈው ቢኖር የኤርትራ መገነጠልና የወያኔዎች የ 27 ዓመታት ግፍ ነው። ወያኔም በተራው ተመሳሳይ ድርጊት ሲያካሄድ ቆይቶ በስተመጨረሻ በኦሮሞ ሕዝብ መራራ ትግል ወደ መቀሌ ተሸኘ።
የሚያሳዝነው የሚመጡና የሚሄዱት የኢትዮጵያ መንግስታት ሁሉ ከላፈው ታሪክ መማር አለመቻላቸው ነው። በኦሮሞ ሕዝባዊ እንቅስቃሴና በቄሮ ኦሮሞ መራራ ትግል ወደ ስልጣን የመጣው የአብይ አህመድ መንግስትም ካለፈው የተማረ አይመስልም።
ታሪክ ይደገማል እንደሚባለው፣ ይኸው በዚህ መንግስት ስርም የኦሮሞ ነፃ አውጪ ታጋዮችን (WBOን) “የሸኔ ሽፍታ” እያሉ ማንቋሽሽ የጀመሩ ይመስላል። ለመሆኑ ሸኔ ተብሎ የሚጠራው የኦነግ አመራር እኔ የታጠቀ ኃይል በጫካም ሆነ ሌላ ቦታ የለኝም እያለ መግለጫ ሲሰጥ፣ ሸኔ የሚለው ለምን እንደ ቅፅል አንደሚጠቀም አይገባም።
ለማንኛውም፣ ችግሮችን በሰላማዊ መንገድ ከመፍታት ይልቅ በመሳሪያ ኃይል መጠቀም የመጨረሻ መፍትሄ እንደማያመጣ መረዳትና መገንዘብ በጣም አስፈላጊ ነው። ይህ ካልሆነ መጨረሻ ላይ ኪሳራው የማን እንደሚሆን ለመገመት ኣያዳግትም።
