ummanni oromoo erga kiyyoo gabroomfataa habashaa jalatti
kufee kaasee kharaale gara garaatiin diina ifirraa ittisaa ture
haa tahuu garuu bifa ijaarameen yknjaarmaya tokko jalatti
bifa qindaaween waan hin turiniif humniti isaa faffaca’aa
turuun diina isaaniirratti ijifannoo galmeessuuf gahaa hin
turre kanumarraa ka’uun sabboontonni ilmaan oromoo
rakkoo saba isaanitiif quuqaman walitti dhufanii falli jiru
qabsoo oromoon bifa faffaca’aa taheen godhaa jiru
qindeessuun caayaa takka jalatti ijaaramuun barbaachisaa fi
dirqama akka tahe hubachuudhaan sabboontonni ilmaan
oromoo baha oromiyaa adda durummaa sooreessa jaarraa
abbaa gadaa fi elemoo qilxuutiin Bara 12/12/1969 Adda
Bilisummaa Oromoo (A.B.O) biyya Soomalee magaalaa
Magdashoo keessatti hundeessuun qabsoo bilisummaa oromoo
fi walabummaa oromiyaa bifa qindaawaa tahe takkoon
jalqabanii itti fufan haatahuu garuu ilaalchi mootummaan
biyyattii oromoo fi eenyummaa oromootiif qabu gaarii waan
hin turiniif dura dhaabbannaa gara garaa irratti godhaa turan
akkasumaan garuu sabboontonni ilmaan oromoo kun rakkoo
tanaaf osoo hin jilbbiiffatin fala barbaacha jalqabanii
achumaan hariiroo diplomaasummaa biyyoota biroo waliin
uumuuf dirqamanii elemoo qilxuu gara biyya
yaman(adan)akka deemu murteeysanii ergan jaal elemooniis
dirqama isaa fudhatee biyya yaman dhaqe akkuma dhaqeen
mootummicharraa dhageyamtii waan argateef achitti if
ijaarun ilmaan oromoo dammeeysuu jalqabe bifuma saniin itti
fufuudhan biyyoota akka iraaq,suuriyaa,falasxiin hunda
qunnaman keeysattuu haalaan mootummaa iraaqirraa
fudhatama waan arkataaniif murni Sooreeysa jaarraa abbaa
gadaatiin hogganamu gara biyya Iraaqitti imalan
Mootummaan Iraaqiis haalaan ifitti fuutee waan isaan hin
yaadin isaaniif gumaacha goote eegas jabahaa Falasxiin biyya
Suuriyaa keessatti carraa barnoota lolaa arkatanii jalqaban
akkuma xumuraniin imala isaanii gara biyya Masrii godhatan
achittiis qabsoo barattoota oromoo univarsity Masrii baratan
ijaaruu jalqaban akkuma xumuraniin gama biyya Iraaq
2
deebi’anii barattoota oromoo kan Iraaq keessatti argaman
ijaaranii meeshaa waraanaa mootummichaa argatan markaba
guutuu waliin adanitti deebi’an
Erga meeshaa waraanaa Aden fidanii booda gama biyyaatti
galanii qabsoo hidhannoo jalqabuuf haala tokko tokko
qindeeyfachaa osoo iccitiin bifa hin beekkamneen jalaa baate
isaaniis iccitiin bahuu dhageenyaan teeysuma hatattamaa
godhanii murna sadihitti wal qoodan akka tasaa Yoo murni
duraa milkaa’uu baate murni lammaffaa akka bifa jijjiiree itti
fufuufi murni sadaffaas akkasuma tahuu murteeyfatan
Murni jalqabaa kan Sooreeysa Jaarraa Abbaa Gadaatiin
hogganamu yoo tahu isaaniis nama 36turan guyyaa17
/10/1970tti Aden irraa ka’anii gama baha oromiyaa osoo
imalaa jiranii guyyaa lama Bahara india keeysa eega deemanii
booda 19/10/1970tti kallattiin jalaa baddee dogoggoraan
Bahara Soomaalee Barbaraa fii Zeeylaa (Afdaal) jidduu bakka
Bul’haa ja’amtutti bu’an. Mootummaan Soomaalee waan
iccitii tana arkateef humna waraana lafaatiifii qilleensaatiin
irratti bobbahee dhunfate achumaan fuudhee gara mana
hidhaa Mandheerraa ja’amuutti galche
guyyaan kuni seenaa qabsoo adda bilisummaa Oromoo
keessatti seena qabeessaafi kan hin dagatamneedha sababni
isaas guyyaa jalqaba namni kan maqaan isaa ramadan hussen
kalid(abdoosh) jedhamu dhukaasa diinaatiin wareegameedh
Murni duraa qabamuu akkuma dhagayaniin murni 2ffaa kan
Elemoo Qilxuutiin duurfamu warroota hidhaman kana
baasuuf tattaaffii adda addaa godhuu jalqaban garuu
milkaawu hin dandeenye isaaniis osoo abdii hin murin yaalii
isaanii itti fufan
Augast 1973 murni 2ffaa kan Elemoo Qilxuutiin duurfamu
Aden irraa ka’anii Bahara diima qaxxaamuruudhaan qarqara
Asabitti bu’ani milkiidhaan meeshaa waraanaa Gaala 18
fe’atanii naannoo gammoojjii hamtuu affaar keeysa
qaxxaamuranii naannawa laga arbaa dhufan meeshaa
waraanaatiis asumatti dhooyfatanii namoota takko tokko
3
qunnamuudhaan gara kaayyoo fi akeeka bilisummaa
oromootti ummata dammaysaa jaarmaya itti fufan.
Lola jalqabaa kan maqaa ABO tiin lolame(lola xirroo)
Hararagee dhihaa Gubbaa Qorichaa bakka Xirroo ja’amututti
lolli seena qabeeysa tahe yeroo duraatiif maqaa Adda
Bilisummaa Oromootiin (ABO) godhame.
Fuulbana (sept )5 bara 1974tti guyyaa seena qabeeysa qabsoo
Oromoo keessatti lolli yeroo duratif qeeyroo baha
Oromiyaatiin Xirrotti godhame siree gabroomfataa Habashaa
sossoose waan tahef guyyaan kuni guyyaa gootota oromoo
ja’amee seenaa Oromoo keessatti bekkamee bara baraan akka
yaadatamuufi khabajamu taasifame
‘’seenaa abbaan hin himanne anbiti namaaf hin himtu‘’ ja’e
Lolli guyyaa kana godhame gabroomfataa Habashaa nama150
ol irraa galaafatuun seenaa qabsoo Oromoo dhiigaan akka
barreeyfamtu taasisan
Jaallan lola kana keessatti murtii guutaniis Rageeyfataan
nama 5 turan
Jaal Elemoo Qilxuu lola kana keessatti osoo loluu dhawamee
jaallan isaatiin ani dhawamee galmee fuudhaa deemaa niin
wareegama jachuudhaan achitti hafe.
Waraanni mootummaa achitti marsee yeroo isaan isarratti
walitti qabaman kilash isaatiin olii gad deebisee dhumarratti
boombii lama itti dhoosuun achitti nama 42 ajjeesee murtii
guutee wareegame
Gootonni guyyaa lola xirroo murtii guutanii wareegaman
keeysaa
1 – Jaal Elemoo Qilxuu(Hassan ibraahim).
2 – Jaal Ahmed Taqii (Hundee saabaa).
3- Jaal Sheek Jamaal Alishoo
4 -Jaal Umar Adam Koree.
4
5 – Jaal Sh. Mohammed Bushra.
Guyyaan kun akka guyyaa Goototaatti bara baraan Oromoon
marti akka kabajju maaliif taasifame?
1 –guyyaa jalqaba Maqaa bilisummaa Oromiyaatifii Oromoo
maraatiin lolame waan taheefi
2 –Maqaan Oromoo kan awwaalamee ture guyya itti awwaalaa
baafamee Oromoo Baha- dhihatti, Kaabaafii kibbatti oromotti
maqaa fi gurra godhe waan taheef
3 –guyyaa itti ilmaan oromoo Mootummaa Habashaa
shoorarkeessanii rooraasan waan taheef
4- guyyaa Habashoonni ummata Oromoo hamma dhumaatti
akka gabroomfachuu hin dandeenye hubachiisan waan taheef
5 –If jaaranii maqaa adda bilisummaa Oromootiin sossoha
adda addaa godhaa waan turaniif
alaaba (ABO)
Alaabaan Adda Bilisummaa Oromoo (ABO) haayyoota
Oromootiin laafa khaayamtee,
Hayyoonni Oromoo Alaabaa addaa bilisummaa Oromoo lafa
khaayaaniis
2,Haaji Huseen Suuraa
3,Abdallah Mahammad(Luungoo)
4,Mahammad Umar Qaadi
5,Sheek Mahammad Adam
6,Sheek Husseen warsamaa
7,Elemoo Qilxuu ( Hassan Ibraahim).
Isaan kanaanii biyya Soomaalee magaala magdashoo keessatti
hojjatamte
Kanaaf ummanni oromoo gabroomfataa habashaa yeroo
ammaan tanaa ilmaan oromoo dhiiga dhangalaasaa jiru firraa
5
buqqaasuuf karaa qabsoo daandii jalqabaa kan sooreessa
jaarraa abbaa gadaa jalatti hiriiree akka sossoohuu qabu
waamicha keenya isiniif goona galatoomaa
– ALAGAAF GABROOMUU DINNE 111
–
– BILISUMMAA TEENYA SIMANNE 111
–
– TOOKUMMAAN HUMNA 111
S.U.L.F.O :- MULLISAA JAARRAA
Muddee 12/12/ 2016
Ref no :- 0102/W./S.U/16
Jabadhaa seenaa ABO tan haqaa ammalee sirii Bareefamtee karaa amayyaatin oromoo dhihaachuu qabdi. Qooda namootaa sharafuun seenaa sabluftii mee namootaa buyeraa kan ABO jaree hogan kan Alabaa qoppesee Ka diplomacy hojataa turan seenaa haqaa bareesaa. Wal soobuun booden qaangii. Teenaafuu yoo sobnee enuraa haqaa barbaana?
ABO dhiiga oromoti
Jabadhaa oromoo
Aah garaatu nama raafama,
Very Good
Jajjaabdha dhugadha Haqnii ilmaan oromoo afaan qawwee jiraa injjiifannoon kan wbo oromiyaatii”
dhugadha Aboo dhihaa lafee keenyaa dhugaan ilmaan Oromoo Afaan Qawwee jiraa WBON abdii sabatii
Excellent info!
Is the calendar in your writing Gerigorian or Habesha/Semetic?
Haala mishaan dhiyeessitee jirta,galatni kee bilisummaa Oromoo haa ta’u!
Ni Bilisoomna!!!!!
“Calendar ” barreeffama keessan keessatti fayyadamtan,kan “Gerigorian” ti moo kan birooti?